Khởi động từ là gì, tác dụng và nguyên lý hoạt động như thế nào

Khởi động từ là thiết bị như nào và có tác dụng gì trong các thiết bị điện mà chúng ta thường thấy có nhiều linh kiện này. Trong các loại máy sấy hoa quả hiện nay trên thị trường có sử dụng linh kiện này, chúng ta cùng tìm hiểu cơ bản để hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý và tác dụng. 

Chức năng của khởi động từ

Chức năng của khởi động từ chính là một công tắc khởi động cho động cơ điện, thiết bị này thường được sử dụng cho các loại motor điện 1 pha hoặc 3 pha rotor lồng sóc. Về chức năng, chúng ta có thể hình dung như một cái công tắc tắt bật thông thường, dùng để cấp điện cho thiết bị. Tuy nhiên với motor điện công suất lớn có lai tải liên tục thì cần phải có phương pháp khởi động an toàn và có chức năng chống quá tải hoặc yếu điện nhằm bảo vệ motor điện được an toàn nhất.

Với các loại motor điện, thường có nhiều vấn đề lớn gặp phải như quá tải, kẹt trục, nóng bất thường, điện yếu, điện chập trờn, đoản mạch nguồn điện…chính các vấn đề này đòi hỏi phải có các thiết bị an toàn cho động cơ. Một khởi động từ thường gồm 2 phần, 1 là công tắc điện và 2 là rơ le quá tải, trên khởi có thể có hoặc không có các nút bấm on/off vật lý, đó là tùy theo từng loại khởi được sử dụng. Lợi khởi động từ điều khiển bằng tay thì có nút on/off, còn khởi động từ điều khiển bằng điện tử sẽ không có nút on/off.

Sơ đồ nguyên lý khởi động từ

Thực sự để mà hiểu được tường tận về nguyên lý làm việc của khởi động từ cũng không phải dễ dàng, đặc biệt với Độc giả chưa am hiểu kiến thức về điện, điện tử, cơ khí. Nhưng nôm na là gồm 1 công tắc đóng ngắt bằng điện từ và 1 rơ le quá tải. Nhìn sơ đồ trên là có thể dễ dàng hiểu được nguyên lý hoạt động cũng như các bộ phận chính trong rơ le:

• 3 pha điện đỏ – vàng – xanh từ nguồn điện đến motor sẽ được đấu nối tiếp qua khởi động từ.
• Contactor gồm 1 cuộn dây điện từ để hút lõi thép đóng mở các tiếp điểm cho các pha điện, 1 công tác NO thường mở được sử dụng để khởi động bằng tay, 1 công tắc NC thường đóng được sử dụng để ngắt khẩn cấp bằng tay. 
• Overload relay là một rơ le quá tải nhằm ngắt mạch điện khi xảy ra tình trạng quá tải trên motor thông qua dòng điện quá tải. 

Nguyên lý hoạt động của khởi động từ như sau: Khi nguồn điện được cấp đầy đủ cho các pha, motor chưa hoạt động bởi mạch điện vẫn bị ngắt trên magnestic starter, để kích hoạt, chúng ta cần ấn nút NO để cấp điện cho cuộn dây điện từ nhằm hút lõi thép đóng tiếp điện cho cả 3 pha điện và cấp điện trực tiếp cho cuộn dây điện từ để duy trì vị trí đóng mạch của contactor sau khi nút NO được nhả ra. Nếu xảy ra tình trạng mất điện hoặc điện yếu thì contactor sẽ ngắt mạch hoàn toàn và không tự đóng mạch khi có điện, muốn khởi động lại thì cần phải bật lại công tắc NO bằng tay hoặc bằng điều khiển điện tử. Do vậy, đây chính là chức năng bảo vệ motor trong trường hợp nguồn điện chập chờn hoặc điện yếu hơn mức cho phép.

Với trường hợp motor điện quá tải sẽ có chế độ bảo vệ an toàn để ngắt mạch, đó chính là overload relay, khi quá tải, dòng điện tăng cao và overload relay sẽ ngắt mạch. 

Hình ảnh trên là các thiết bị điện được sử dụng trong máy sấy lạnh của một số hãng hiện nay, gồm 1 aptomat, 2 khởi động từ cho hút ẩm và nguồn lạnh, 1 rơ le bán dẫn kèm một số linh kiện khác. 

Như vậy với các thông tin cơ bản trên chúng ta đã hiểu thêm được về tác dụng, nguyên lý làm việc của khởi động từ, cảm ơn các Bạn đã tham khảo thông tin chia sẻ từ Homecare.